Сура 45: эль-ДЖААСИЙЕ

Меккеде энген. 37 аеттир. Адыны 28-нджи аетте кечкен ве къыяметте тиз усьтю чёккенлерни анълаткъан «джаасийе»ден алгъан. Бу суреге Шериат ве Дехр суреси де денильген.

Бисмиляаhирраhмаанирраhиим (Рахман ве рахим олгъан Аллаhнынъ адынен).
1 Хаа. Миим.
2 Китап, азиз ве хаким олгъан Аллаh тарафындан эндирильгендир.
3 Шубесиз, коклерде ве ерде инангъанлар ичюн бир чокъ аетлер бардыр.

(Бу аетлер Аллаhнынъ барлыгъыны, бирлигини ве къудретини косьтерген делиллер ве ишаретлердир).

4 Сизинъ яратылышынъызда ве (Аллаhнынъ) ер юзюнде яйгъан джанлыларында, кесен-кес оларакъ, инангъан бир топлум ичюн, ибрет бериджи ишаретлер бар.

(Бу ибрет бериджи ишартелернинъ энъ белли мисали инсаннынъ ана рахимине тюшювинден, инсан шеклине келювине къадар яратылышнынъ эр девринде корюльген меракъ догъурыджы осюшлердир. Бунъа бенъзеген мисаллер эр джанлыда мевджуттир).

5 Гедженинъ ве куньдюзнинъ денъишювинде, Аллаhнынъ коктен эндирген рызкъында (ягъмурда) ве олюминден сонъ, ерни онынънен тирильтювинде, рузгярларны чешит тарафлардан эстирювинде, акълыны къуллангъан топлум ичюн, дерслер бардыр.
6 Иште, санъа, керчек оларакъ окъудыгъымыз булар, Аллаhнынъ аетлеридир. Артыкъ, Аллаhтан ве Онынъ аетлеринден сонъ, анги сёзге инанаджакълар?
7 Вай алына, эр яланджы ве гунахкяр кишининъ!
8 О, Аллаhнынъ онъа окъулгъан аетлерини эшитир де, сонъ буюклик таслаяракъ, санки ич оларны эшитмеген киби (куфюринде) тирелир. Иште, оны аджджы бир азап иле мужделе!
9 (О) аетлеримизден бир шей огренген вакътында, оларнен алай этер. Олар ичюн алчалтыджы бир азап бар!
10 Артларында да джеэннем бар. Къазангъан шейлери де, Аллаhны быракъып, тутунгъан досталары да, оларгъа ич бир файда бермез. Буюк азап оларгъадыр.

(Аеттен анълашылгъанына коре, дюньядаки маллары, эвлятлары ве ишлеринен табынгъан путлары оларгъа бир файда кетиралмайджакъ, азапларындан къорчалап оламайджакъ).

11 Иште, бу Къур'ан бир хидаеттир. Рабблерининъ аетлерини инкяр эткенлерге кельгенде, оларгъа энъ яманындан, элем бериджи бир азап бардыр.
12 Аллаh о (юдже) варлыкътыр ки, эмринен, ичинде гемилернинъ ялдавы ве лютф этип берген рызыкъны къыдырувынъыз ичюн ве шукюр этерсинъиз дие, денъизни сизге азыр алгъа кетирген.
13 О, коклерде ве ерде не бар исе, эписини озь къатындан (бир лютфи олмакъ узьре) сизге боюн эгдирген. Эльбетте, бунда тюшюнген бир топлум ичюн ибретлер бар.
14 Иман эткенлерге сёйле: Аллаhнынъ (джеза) куньлери келеджегини умют этмегенлер багъышласынлар. Чюнки, Аллаh эр топлумны япкъанына коре джазаландыраджакъ.

(Бу аетни, джихад укюминден эвель назиль олувынен изаатлагъан тефсирджилернен берабер, бу ерде эсас макъсатнынъ му'минлернинъ шахсий чекишювлерден узакъ турувларыны телькъин этмек олгъаны да бильдирильген).

15 Ким яхшы иш япар исе, файдасы озюнедир. Ким де яман иш япар исе, зарары кене озюнедир. Сонъ Раббинъизге дёндюриледжексинъиз.
16 Ант олсун ки, биз Исраил огъулларына китап, укюм ве пейгъамберлик бердик. Оларны гузель рызыкъларнен беследик ве оларны дюньяларгъа усьтюн яптыкъ.

(Акъикъатен, Исраил огъулларына Теврат эндирильген, укюм ве акимиетлери теминленген, Муса ве Харун (а.с.) киби пейгъамберлер ёлланылгъан, бойледже, заманларынынъ белли топлумы олгъан эдилер).

17 Дин мевзусында да оларгъа ачыкъ делиллер бердик. Амма, олар озьлерине илим кельгенден сонъ, араларындаки аседчиликлери себебинден, ихтиляфкъа тюштилер. Шубесиз, Раббинъ ихтиляфкъа тюшкен шейлери акъкъында къыямет куню араларында укюм береджек.
18 Сонъунда да сени дин мевзусында бир шериат саиби яптыкъ. Сен онъа уй; бильмегенлернинъ истеклерине уйма.

(Къурейшнинъ илери кельгенлери Аз. Пейгъамберни девамлы оларакъ, аталарынынъ динине дёнмеге чагъыра ве бунда исрар эте эдилер. Ает-и кериме уйыладжакъ диннинъ Ислям олгъаныны ве башкъа истеклерге къапылмамакъ кереклигини хатырлатмакъта).

19 Чюнки, олар Аллаhкъа нисбетен, санъа ич бир файда бермезлер, догърусы, залымлар бир-бирилерининъ достларыдыр: Аллаh да такъва саиплерининъ достудыр.
20 Бу (Къур'ан), инсанлар ичюн басирет нурлары, кесен-кес оларакъ инангъан бир топлум ичюн хидает ве рахметтир.
21 Ёкъса, яманлыкъ япкъанлар олюмлеринде ве сагълыкъларында оларны, инанып яхшы амеллер ишлеген кимселернен бир тутаджакъмыз зан эттилерми? Не фена укюм бермектелер!

(Бунъа коре, кяфирлер дюньядаки ферахларына рагъмен, ахиретте азапкъа огърайджакълар, му'минлер де яхшы давранышларынынъ къаршылыгъында саадетке иришеджеклер).

22 Аллаh, коклерни ве ерни ерли-ериндже яраткъан. Бойледже, эр кес къазанчына коре къаршылыгъыны корер, оларгъа акъсызлыкъ этильмез.
23 Арзу ве авесини танъры эткен ве Аллаhнынъ (озь къатындаки) бир бильгиге коре, сапыткъан, къулагъыны ве къальбини муурьлеген, козюнинъ усьтюне де перде чеккен кимсени корьдинъми? Шимди оны Аллаhтан башкъа ким догъру ёлгъа ириштире билир? Аля ибрет алмайдакъсынъызмы?
24 Дедилер ки: Аят, анджакъ бу дюньяда яшагъанымыздыр. Олюрмиз ве яшармыз. Бизни, анджакъ вакъыт эляк этер. Бу хусуста оларнынъ ич бир бильгиси де ёкътыр. Олар, садедже зангъа коре укюм бермектелер.

(Тирильмекни ве ахирет аятыны инкяр эткен дехрийлер (материалистлер), олюмни «дехр» денильген узун замангъа я да табиаткъа багълаяракъ, ондан гъайры ве усьтюндеки акъикъий тесир этиджиси Аллаhны танымагъанларыны ифаде этерлер. Буларгъа коре, олюмни гедже ве куньдюз, яни вакъыт азырлар. Рухларны алгъан бир олюм мелеги ёкътыр, бутюн вакъиалар вакъыткъа эсасландырылыр. Амма, олар бу инанчны беслеркен, вакъыттан башкъа ич бир делильге саип дегиллер).

25 Оларгъа ачыкъ аетлеримиз окъулгъан вакъытта: Догъру сёзлю исенъиз, аталарымызны кетиринъ, деювлеринден башкъа делиллери ёкътыр.
26 Де ки: Аллаh сизни тирильтир, сонъ ольдюрир. Сонъра сизни шубе догъурмагъан къыямет кунюнде бир ерге топлар, факъат инсанларнынъ чокъу бильмезлер.
27 Коклернинъ ве ернинъ мульки Аллаhнынъдыр. Къыямет къопаджакъ куню бар я, иште, о куню батылгъа сапкъанлар зиянгъа огърайджакълар.
28 О куню эр умметни, тиз чёккен корерсинъ. Эр уммет озь китабына чагъырылыр. (Оларгъа бойле денилир:) «Бу кунь, япкъанларынъызнен джезаландырыладжакъсынъыз!».

(Аетте бильдирильгени киби, эр диннинъ багълылары, Аллаhнынъ узурына топланаджакъ ве давранышлары язылгъан «амель дефтерлери» берильмек узьре, чагъырыладжакъ, айрыджа япкъанларынынъ къаршылыгъы да озьлерине бериледжек).

29 «Бу, юзюнъизге къаршы акъикъатны сёйлеген китабымыздыр. Чюнки, биз япкъанларынъызны къайд эте эдик».

(Амель дефтерни язгъан мелеклер инсан давранышларыны башындан сонъуна къадар къайд этерлер. Аетте язылгъан бу амеллернинъ инсаннынъ алейхине шаатлыкъ этеджеклери хабер берильмекте).

30 Инанып, яхшы ишлер япкъанларгъа кельгенде, Рабблери оларны рахметине къабул этер. Иште, ап-ачыкъ куъртулыш будыр.
31 Амма, инкяр эткенлерге кельгенде, оларгъа: Аетлерим сизге окъулгъан, сиз де буюкленип къабаатлы бир топлум олгъан эдинъиз дегильми? денилир.
32 «Аллаhнынъ вадеси керчектир, къыямет кунюне шубе ёкътыр», денильген вакъытта: Къыяметнинъ не олгъаныны бильмеймиз, онынъ бир тахминден ибарет олгъаныны зан этмектемиз; (онынъ акъкъында) кесен-кес бир бильги эльде эткен дегильмиз, деген эдинъиз.

(Аетте кечкен ваде табири, олюмден сонъ тирилюв акъикъаты иле багълы оларакъ, Аллаhнынъ берген сёзю шеклинде ёрумлангъан).

33 Япкъан яманлыкълары оларгъа корюнген, алай этип тургъан шейлери оларны сарып алгъан.

(Ает, кяфирлернинъ ишлегенлери ахиретте ашкяр оладжагъы ве алайгъа алгъан азапларынынъ акъикъаты оларны сарып, махв этеджегинден хабер бермекте).

34 Денилир ки: Бу куньге къавушаджагъынъызны унуткъанынъыз киби, биз де бугунь сизни унутырмыз. Еринъиз атештир, ярдымджыларынъыз да ёкътыр!
35 Бунынъ бойле олув себеби шудыр: Сиз Аллаhнынъ аетлерини алайгъа алдынъыз, дюнья аяты сизни алдатты. Артыкъ бугунь атештен чыкъарылмайджакълар ве оларнынъ (Аллаhны) хошнут этювлери де истенильмейджек.

(Аеттен анълашылгъанына коре, азапны къазангъанлар, Къур'ан-ы Керимни алайгъа алгъанлар ве ахирет аятыны къабул этмегенлердир. Артыкъ бу вазиетте буларнынъ о куньде тёвбе ве итаатларынынъ файдасы токъунмайджакъ).

36 Хамд коклернинъ Рабби, ернинъ Рабби, бутюн алемлернинъ Рабби олгъан Аллаhкъа махсустыр.
37 Коклерде ве ерде азамет ялынъыз Онынъдыр. О, азиздир, хакимдир.