Сура 70: эль-МЕААРИДЖ

Меккеде назиль олгъан бу суре 44 аеттир. Адыны учюнджи аетиндеки «эль-меааридж» келимесинден алгъан. Меааридж «ма'редж»нинъ чокълугъы олуп, «юкселюв дереджелери» демектир.

Бисмиляаhирраhмаанирраhиим (Рахман ве рахим олгъан Аллаhнынъ адынен).
1-3 Бириси, юкселюв дереджелерининъ саиби олгъан Аллаh къатындан инкярджыларгъа келеджек олгъан ве ич кимсе мани олалмайджакъ азапны истеди!

(Бу ерде къыяметни ве ахирет азабыны алайгъа алып, Аз.Пейгъамберден бир ан эвель оны кетирмесини истеген Надр б. Харис ве Эбу Джехиль киби мушриклерге ишарет этильмекте).

4 Мелеклер ве Рух (Джебраил), о ерге, микъдары (дюнья сенеси иле) элли бинъ йыл олгъан бир куньде юкселип чыкъар.

(Аеттеки «кунь»нинъ манасы ичюн бакъ. Седжде, 32/5-нинъ изааты).

5 (Ресулым!) Шимди сен гузельдже сабыр эт.
6 Догърусы, олар, о азапны (итималдан) узакъ корьмектелер.
7 Биз исе, оны якъын корьмектемиз.
8 О куню кок юзю ириген маден киби олур.
9 Дагълар да атылгъан юньге дёнер.
10 Дост, достны сорамаз.
11-14 Бир-бирилерине косьтерилирлер (факъат эр кес озь дердинендир). Гунахкяр кимсе истер ки, о куннинъ азабындан (къуртулыш ичюн), огъулларыны, къадыныны, къардашыны, озюни къорчалап сыгъындыргъан (барындыргъан) бутюн аилесини ве ер юзюнде ким бар исе, эписини фидье оларакъ берсин де, тек озюни къуртарсын.
15 Факъат мумкюнми! Билинмели ки, о (джеэннем) алевленген бир атештир.
16 Терилерни къавурып сыдырыр.

(«Терилерини» дие мана берильген «шеваа» эсасен къафа териси демектир. Вуджутнынъ, баш, эль, аякъ киби удж азалары манасына да келе).

17-18 Юзь чевирип, кери дёнген, (сервет) топлап йыгъгъан кимсени (озюне) чагъырыр!
19 Акъикъатен, инсан пек хырслы (ве сабырсыз) яратылгъандыр.
20 Онъа яманлыкъ токъунгъанда, сызланыр, ферьяд этер.
21 Онъа имкян берильгенде исе, саран кесилир.
22-23 Анджакъ булар ойле дегильдир: Намаз къылгъанлар, ки олар намазларында девамлыдырлар (тенбеллик этмезлер;)
24-25 Малларында, истегенге ве (истеп олалмагъаны ичюн) махрум къалгъангъа белли бир акъ таныгъанлар;
26 Джеза (ве эсап) кунюнинъ догърулыгъына инангъанлар;
27-28 Рабблерининъ азабындан къоркъкъанлар, ки Рабблерининъ азабы(на къаршы) эмин олунамаз;
29-31 Ырызларыны къорчалагъанлар -анджакъ къадынларына ве джариелерине къаршы истисна; чюнки, олар азарланмаз; бундан башкъагъа (кечмек) истегенлер исе, олар адден ашкъанларнынъ там озьлеридир-;
32 Эманетлерине ве ахтларына риает эткенлер;
33 Шаатлыкъларыны (дос-догъру) япкъанлар;
34 Намазларыны къорчалагъанлар;
35 Иште, булар дженнетлерде икрамгъа наиль олгъанлардыр.

(Макъбул къулларнынъ хусусиетлери сайылыр экен, башында ве сонъунда намазгъа ер берилюви, намазнынъ муимлигини ачыкъ бир шекильде ортагъа къоймакъта. 22 ве 23-нджи аетлерде намазгъа девам этмек ве бу меселеде тенбеллик косьтермемек нокътасына ишарет этильген эди; 34-нджи аетте исе, намазнынъ бутюн акъларыны бермекнинъ, яни бир тарафтан, эркяны ве эдебине риает этмекнинъ, дигер тарафтан, намаз тышындаки давранышларында да, намазнынъ къазандыргъан ульвий хыслетлерини къорчаламакънынъ муимлигине ишарет этиле).

36-37 (Ресулым!) О кяфирлерге не олмакъта ки, топ-топ сагъдан ве солдан санъа догъру чапышмакъталар.
38 Олардан эр бири нимет дженнетине къоюладжагъыны умют этеми?

(Мушриклер топ-топ келерек, Аз.Пейгъамбернинъ этрафындакилернинъ арасына къарыша, онынъ сёзлерини динълеп: «Эгер булар, Муhаммеднинъ дегени киби, дженнетке киреджек ислер, биз, эльбетте олардан эвель дженнетке кирермиз», дие алай эте эдилер).

39 Ёкъ (ич умют этмесинлер!) Шубесиз, биз оларны, озьлерининъ де бильген шейлеринден яраттыкъ (факъат ибрет алмадылар, имангъа кельмедилер).
40-41 О алда, (ишнинъ керчеги) ойле (умют эткенлери киби) дегиль! Шаркъларнынъ ве гъарпларнынъ Раббине емин этерим ки, шубесиз, оларнынъ ерине даа яхшыларыны кетирмеге бизим кучюмиз етер. Ве кимсе бизим огюмизге кечалмаз.
42 Амма, сен оларны (шимдилик) быракъ да, техдид этильген куньлерине къавушкъангъадже далсынлар, ойнай турсынлар.
43-44 О куню олар, санки тикленген бир шейге чапышкъан киби, козьлери хорлукътан ашагъы энген ве озьлери зиллетке бурюнген бир алда къабирлеринден фырлап-фырлап чыкъарлар. Иште, бу, оларнынъ техдид этиле кельген куньлеридир!

(«Тикильген шей» табынмакъ ичюн тикленген путлар я да эр анги бир нишан оларакъ тефсир этильмекте).