Сура 56: эль-ВААКЪЫА

Меккеде энген, 96 аеттир. Адыны ильк аетинде кечкен ве къыямет вакиасыны ифаде эткен «ваакъыа» келимесинден алгъан.

Бисмиляаhирраhмаанирраhиим (Рахман ве рахим олгъан Аллаhнынъ адынен).
1 Къыямет къопкъан вакъыт,
2 Ки, онынъ олувыны яланлайджакъ ич бир кимсе ёктыр;
3 О, алчалтыджы, юксельтиджидир.
4 Ер шиддетли сарсылгъан,
5 Дагълар парчалангъан,
6 Дагъылып, тоз-думан алына кельген,
7 Ве сизлер де учь сыныф олгъан вакъытта,
8 Сагъдакилер, не бахтлы о сагъдакилер!
9 Солдакилер, не бахтсыздырлар олар!
10 (Хайырда) огде олгъанлар, (эджирде де) огдедирлер.
11-12 Иште булар, наим дженнетлеринде (Аллаhкъа) энъ якъын олгъанлардыр.
13 (Оларнынъ) чокъу эвельки умметлерден,
14 Бир азы да, сонъракилердендир.
15-16 Джевхерлернен ишленген тахтлар узериндедир, къаршы-къаршыгъа отурып ясланырлар.

(Юкъарыда кечкен аетлерде къыямет ве ахирет аятынынъ бир болюми анълатылмакъта. Бунъа коре, ахиретте инсанлар учь сыныфкъа айырыладжакълар. Буларнынъ экиси дженнетке, бири джеэннемге киреджек. Дженнетке киреджек «сагъдакилер» – амель дефтерлери сагъындан бериледжек бахтияр му'минлер демектир. «Солдакилер» де – китаплары солларындан берильген ве джеэннемге киреджек олгъан инкярджы ве гунахкяр кимселердир. Дженнетке киреджек о бир группанынъ ады да «огджилер»дир. Булар инанч ве амеллеринен хайыр ярышында огде олгъанлардыр. Аллаhкъа энъ якъын, рухий кемалатта энъ илери севиеге иришкен кимселердир. Буларнынъ энъ макъбул топлумны тешкиль эткенлери Къур'ан-ы Керимде анълатылгъан. Айрыджа, Ислямгъа биринджи киргенлер ичюн де, айны термин къулланылыр).

17 Чеврелеринде, (хызмет ичюн) олюмсиз генчлер долашыр;
18 Маиин чешмесинден толдурылгъан тестилер, ыбрыкълар ве къаделернен.
19 Бу шараптан не башлары агърытылыр, не де акъыллары джойдырылыр.
20 (Оларгъа) бегенген мейваларындан,
21 Джанлары истеген къуш этлеринден,
22-23 Сакълы инджилери киби, ири козьлю урийлерден,
24 Япкъанларына къаршылыкъ оларакъ (берилир).
25 О ерде бош бир сёз ве гунахкъа сокъкъан бир лаф эшитмезлер.
26 Сёйлениледжек ялынъыз «селям, селям»дыр.

(Хайыр ярышында илери кеткен реберлернинъ (саабикъууннынъ) къавушаджакъ ниметлерине, юкъарыдаки аетлерде де ишарет этильген. Бу ниметлерден бири де, асла эксилип битмеген бир чокъракътан акъкъан ве ондан савутлар толдурылгъан Маиин адлы дженнет шарабыдыр).

27 Сагъдакилер, не бахтлы о сагъдакилер!
28 Тюзгюн кираз тереги,
29 Мевайлары салкъым-салкъым тизильген муз тереклери.
30 Узагъан кольгелер,
31 Шырылдаяракъ акъкъан сувлар,
32-33 Тюкенмеген ве ясакъланмагъан, сайысыз мейвалар ичиндедирлер.
34 Ве къабартылгъан тёшеклер усьтюндедирлер.
35 Акъикъатен, биз урийлерни бам-башкъа бичимде янъчыкъ яраттыкъ.
36-37 Оларны эшлерине федакяр ве яшдаш бакирелер къылдыкъ.
38 Бутюн булар сагъдакилер ичюндир.
39 Буларнынъ бир чокъу эвельки умметлердендир.
40 Бир чокъу да сонъракилердендир.

(Юкъарыдаки аетлерде сагъдакилернинъ дженнеттеки аятлары анълатылмакъта. Аетлернинъ тефсиринде дженнет эхлининъ отуз я да отуз учь яшында генчлер оларакъ дженнетке киреджеклери, урийлернинъ, догъув адисеси олмадан, яратыладжакълары я да дюньядаки ихтияр къадынларнынъ, бакире къызлар алына кетириледжеклери риваетлери мевджуттыр).

41 Солдакилер; не языкъ о солдакилерге!
42 Ичлерини якъкъан бир атеш ве къайнагъан сув ичинде,
43-44 Серин ве хош олмагъан къап-къара думандан бир кольге алтындадырлар;
45 Чюнки, олар бундан эвель варлыкъ ичинде сефагъа далгъан эдилер.
46 Буюк гунахны ишлемекте тирелип тура эдилер.
47 Ве дей эдилер ки: Биз ольгенден, топракъ ве кемик обасы алына кельгенден сонъ, биз бир даа тириледжекмизми?
48 Эвельки аталарымыз да мы?
49 Де ки: Эм эвелькилер, эм де сонъракилер.
50 Белли бир куннинъ белли вакътында, мытлакъа топланаджакълар.
51 Сонъ сиз, эй, сапыкълар, яланджылар!
52 Эльбетте, бир теректен, закъкъум терегинден ашайджакъсынъыз.
53 Къарынларынъызны ондан толдураджакъсынъыз.
54 Усьтюне де, къайнап тургъан сувдан ичеджексинъиз.
55 Сувсагъан девелернинъ сувгъа урулгъанлары киби ичеджексинъиз.
56 Иште, джеза кунюньде оларгъа теклиф этиледжек зияфет будыр!
57 Сизни биз яраттыкъ. Тасдикъ этювинъиз керекмезми?
58 Сёйленъиз ойле исе, (рахимлерге) тёккен нутфелеринъиз недир?
59 Оны сиз яратмакъатсынъызмы? Ёкъса, яраткъан бизми?
60 Аранъызда олюмни такъдир эткен бизмиз. Ве биз огюне кечиле биледжеклерден дегильмиз.
61 Бойледже, сизинъ еринъизге, сизге бенъзегенлерни, кетирейик ве сизни бильмеген бир алеминъизде текрар бар этейик, дие (олюмни такъдир эттик).
62 Ант олсун, ильк яратылышны бильдинъиз. Тюшюнип, ибрет алувынъыз керекмезми?
63 Шимди манъа сачкъанынъызны хабер беринъиз.
64 Оны сиз чыкъармакътасынъызмы, ёкъса, чыкъаргъан бизми?
65 Истесе эдик, оны къуру бир чёп япар эдик де, шашар къалыр эдинъиз.
66 «Догърусы, бордж астына кирьдик.
67 Даа догърусы, биз ёкъсул къалдыкъ» (дер эдинъиз).
68 Я ичкен сувунъызгъа не дерсинъиз?
69 Булуттан оны сиз эндирдинъизми, ёкъса, эндирген бизми?
70 Истесе эдик, оны тузлы япар эдик. Шукюр этювинъиз керекмезми?
71 Сёйленъиз шимди манъа, туташтырмакъта олгъан атешинъизни,
72 Онынъ агъачыны сиз яраттынъызмы, ёкъса, яраткъан бизми?
73 Биз оны бир ибрет ве чёльден келип-кечкенлернинъ файдаланувы ичюн яраттыкъ.
74 Ойле исе, улу Раббинънинъ адыны тесбих эт.

(Юкъарыдаки аетлерде солдакилернинъ джеэннемдеки аяты анълатылыр экен, инкярджылыкътаки сачмалыкъ, делиллернен чюрютильгендир. Меселя, яраткъаннынъ тирильтмеге де кучю етеджеги, мытлакъа къабул этилюви керек олгъан энъ табиий алдыр. Нутфеден яратылув, олюмнинъ такъдири, сачылгъанларнынъ чыкъарылувы, ягъмурнынъ ягъдырылувы иляхий къудретнинъ белли делиллеридир. Айрыджа, эки ешиль терекнинъ бир-бирине ышкъаланувынен асыл олгъан атеш де, ибрет мисаллеринден бири сайылгъан).

75 Ёкъ! Йылдызларнынъ ерлерине емин этерим ки,

(Бугуньки куньде билим араштырувлары нетиджесинде бу аетте семадаки «къара деликлер»ге ишарет этильгени ёрумланмакъта).

76 Билир исенъиз, акъикъатен бу, буюк бир еминдир.
77-78 Шубесиз, бу, муафаза этильген бир китапта булунгъан дегерли бир Къур'андыр.
79 Онъа, анджакъ темизленгенлер токъуна билир.

(Аетте кечкен китапнынъ элимиздеки мусхаф я да левх-и махфуздаки аслы олгъаны сёйленген. Мусхаф олгъаны ёлундаки ёрумгъа коре, Кур'аннынъ абдестсиз эльге алынмайджагъына укюм этильген. Къур'ан абдестсиз тутулмаз, факъат эзберден окъула билир. Джюнюп кимсе исе, Къур'ангъа эль тийдирмегени киби, эзберден де окъуялмаз).

80 О, алемлернинъ Раббинден эндирильгендир.
81 Шимди сиз бу сёзге эмиет бермемектесинъизми?
82 Аллаhнынъ берген рызкъына нисбетен шукюрни, оны яланламакънен ерине кетирмектесинъизми?

(Риваетлерге коре, мушриклер ягъмурнынъ ягъывуны, шу я да бу йылдызнынъ догъувына ве батувына багълагъанлары ичюн, ает рызыкъкъа шукюрде булунмакъ ерине, бойле бир анълайышкъа сапувны яманламакъта).

83 Джан богъазгъа тыкъылгъан вакъытта,
84 О вакъыт сиз бакъар турарсынъыз.
85 (О анда) биз онъа сизден даа якъынмыз, амма корьмезсинъиз.

(Джан чекишкен кимсенинъ этрафындакилер бакъып козетеркен, Дженаб-ы Хакъ онъа илим, къудрет ве тасарруфынен даа якъындыр. Амма, инсанлар бунынъ фаркъына барып коралмазлар).

86 Мадем ки, джеза корьмейджек экенсинъиз,
87 Оны (джанны) кери къайтарынъыз я, эгер идданъызда хакъ исенъиз!
88 Факъат (ольген адам Аллаhкъа) якъын олгъанлардан исе,
89 Онъа раатлыкъ, гузель рызыкъ ве Наим дженнети бардыр.
90 Эгер о сагъдакилерден исе,
91 «Эй, сагъдаки! Санъа селям олсун!».
92 Амма, яланлайыджы сапыкълардан исе,
93 Иште, онъа да къайнап тургъан сувдан бир зияфет бардыр!
94 Ве (онынъ сонъу) джеэннемге атылувдыр.
95 Шубесиз ки, бу кесен-кес акъикъаттыр.
96 Ойле исе, улу Раббинънинъ адыны тесбих иле анъ.