Сура 69: эль-ХААКЪКЪА

Меккеде назиль олгъан бу суре 52 аеттир. Адыны ильк аетиндеки «эль-хаакъкъа» келимесинден алгъан. «Хаакъкъа»гъа чешит маналар берильген. «Хакъ» тамырындан кельгени ичюн, эписинде хакъ ве акъикъат манасы бардыр. Даа зияде «къыямет» манасы берильмекте.

Бисмиляаhирраhмаанирраhиим (Рахман ве рахим олгъан Аллаhнынъ адынен).
1 Керчеклешеджек олгъан;
2 (Эбет) недир о керчеклешеджек олгъан?
3 Керчеклешеджек олгъаннынъ (къыяметнинъ) не олгъаныны сен не ерден биледжексинъ?

(Къур'аннынъ ифаде этюв шекли ве анълатув усулларыны, башкъа тиллерде айнына бенъзетерек терджиме этмек имкяны ёкълыгъы, бу муджизе иляхий келямнынъ тамамы ичюн сёз мевзусы олмакънен берабер, бу ердеки аетлерде ве оларгъа бенъзегенлеринде даа буюк зорлукъларгъа расткелинеджеги табиий алдыр. Бу аетлерде сёз этильген юзь берювинден къачынылмайджакъ къыямет кунюнинъ дешети ве эмиетине дикъкъат этильмекте, айны нокътаны къуветлендирмек ичюн Ресул-и Экремге о куннинъ дешетини ве фаджиасыны билалмайджагъы сёйленильмекте).

4 Семууд ве Аад къавмлары къапуларыны къакъаджакъ фелякетни (къыяметни) ялан сайгъан эдилер.
5 Семуудгъа кельгенде: Олар пек зорлу (бир сарсынты) иле эляк этильдилер.
6 Аад къавмы исе, увултылы, тоз савургъан бир фыртынанен махв этильди.
7 Аллаh оны арды-ардына еди гедже, секиз кунь оларнынъ узерине мусаллат этти. Ойле ки, (эгер о ерде олса эдинъ), о къавмны ичи бош хурма кутюклери киби, о ерчикте ерге серильген алда корер эдинъ.
8 Шимда олардан артта къалгъан бир шей коресинъми?
9 Фыравун, ондан эвелькилер ве алты усьтюне кетирильген больгелер халкъы (Луут къавмы) эп о гунахны (ширкни) ишледилер.
10 Бойледже, Рабблерининъ пейгъамберлерине къаршы кельдилер, О да, оларны пек шиддетли бир шекильде якъалай къойды.
11 Шубесиз, сув баскъан вакъытта, сизни гемиде биз ташыдыкъ;
12 Оны сиз ичюн бир ибрет ве огют япайыкъ ве анълайышлы къулакълар оны анълаяракъ сакъласын дие.

(Нуh туфанына ве Нуh (а.с.)нынъ гемисине ишарет этильмекте. «Сизни ташыдыкъ», «Сизинъ аталарнъызны къуртардыкъ; оларны къуртармаса эдик, сизлер де аят буламайджакъ эдинъиз», манасындадыр).

13-15 Артыкъ Суургъа бир дефа уфленген, ер юзю ве дагълар котерилип бир-бирине бир чарпышнен чарпылып, дарма-дагъын этильген вакъытта, иште о куню оладжакъ олур (къыямет къопар).
16 Кок де ярылыр ве артыкъ о куню о, чёкмеге юзь тутар.
17 Мелеклер онынъ (кокнинъ) этрафындадыр. О куню Раббинънинъ аршыны, буларнынъ да усьтюнде секиз (мелек) юкленир.

(«Арш» ичюн hууд суресининъ 7-нджи аети изаатына бакъ.).

18 (Эй, инсанлар!) О куню (эсап ичюн) узургъа алынырсынъыз; сизге аит ич бир сыр гизли къалмаз.
19-20 Китабы сагъ тарафындан берильген: Алынъ, китабымны окъунъ; догърусы мен, эсабымнен къаршылашаджагъымны, затен биле эдим, дер.
21-23 Артыкъ о, мейвалары саркъкъан юдже бир дженнетте хошнут къаладжакъ бир аят ичиндедир.
24 (Оларгъа денилир ки:) Кечкен куньлерде ишлегенлеринъизге (яхшы амеллеринъизге) къаршылыкъ афиетнен ашанъ, ичинъ.
25-26 Китабы сол тарафындан берильгенге кельгенде, о: Кешке, дер, манъа китабым берильмесе эди де, эсабымнынъ не олгъаныны бильмесе эдим!
27 Кешке, онынънен (олюмимнен) эр иш олуп битсе эди!
28 Малым манъа ич файда теминлемеди;
29 Салтанатым да менден (къопты), ёкъ олуп кетти.

(Аетке «Дюньяда олгъанда къуллангъан уджджетлерим (деллилер) артыкъ ёкъ олуп кетти», деген мана да берильмекте.
Бойле кимса акъкъында, вазифедарларгъа (джеэннемнинъ бекчилерине) шу иляхий эмирнен хитап этилир:)

30 Оны якъаланъ да, (эллерини бойнуна) багъланъ;
31 Сонъ оны алевли атешке атынъ!
32 Сонъунда да оны етмиш аршын узунлыгъында бир зынджыр ичинде о ерге сокъунъ!
33 Чюнки о, улу Аллаhкъа иман этмез эди,
34 Ёкъсулны тоюрмагъа тешвикъ этмез эди.

(Бу аетнен ёкъсулнынъ козетильмеюви ве онынъ алына ич дикъкъат этильмеюви, Аллаhкъа иман этмемектен сонъ, энъ буюк гунах оларакъ зикр этильмекте. Акъикъатен, Ислям къаидилери ичинде ер алгъан мукеллефиетлер яхшы тедкъикъ этильгенде, буларнынъ эки нокътада меркезлешкени корюлир: 1). Аллаhнынъ эмрини буюк танымакъ. 2). Аллаhнынъ яраткъанларына шефкъат косьтермек).

35 Бу себепнен, бугунь бу ерде онынъ бир джан досту ёкътыр.
36-37 Анджакъ, гунахкярларнынъ ашагъан къанлы иринден башкъа ашайджагъы да ёкътыр.
38-39 Коре бильгенлеринъиз ве коралмагъанларынъыз узерине емин этерим ки,
40 Ич шубесиз, о (Къур'ан), чокъ шерефли бир эльчининъ сёзюдир.

(Сёзнинъ асыл саиби, шубесиз, Дженаб-ы Аллаhтыр. Эльчи (Пейгъамбер я да Джебраил) вастасынен теблигъ этильгенинден, «сёз» эльчиге нисбет берильген).

41 Ве о, бир шаир сёзю дегиль. Не де аз иман этмектесинъиз!
42 Бир кяхин сёзю де дегиль (о). Не де аз тюшюнмектесинъиз!
43 (О), алемлернинъ Рабби тарафындан эндирильгендир.
44 Эгер (пейгъамбер) бизге нисбетен базы сёзлер уйдургъан олса эди,
45 Эльбетте, оны къапкъачлап якъалар эдик.
46 Сонъ онынъ джан дамарыны къопарыр эдик (оны яшатмаз эдик).
47 Ич биринъиз бунъа мани де олалмаз эдинъиз.
48 Догърусы, о (Къур'ан), такъва саиплери ичюн бир огюттир.
49 Аранъызда (оны) ялан сайгъанлар олгъаныны, шубесиз бильмектемиз.
50 Муакъкъакъ, о, кяфирлер ичюн бир ич ярасыдыр.
51 Ве о, акъикъатен къатий бильгининъ там озюдир.
52 О алда, улу Раббинънинъ адыны южельтип, нокъсанлардан тензих эт.