Сура 76: эль-ИНСААН

Меккеде я да Мединеде назиль олгъанына диар риваетлер бар; 31 аеттир. Адыны ильк аетинде кечкен «эль-инсаан» келимесинден алгъан. «heль этааке», «эд-Дехр», «эл-Эбраар» ве «эль-Эмшаадж» исимлеринен де анъылыр.

Бисмиляаhирраhмаанирраhиим (Рахман ве рахим олгъан Аллаhнынъ адынен).
1 Инсаннынъ узеринден, аля онынъ анъылмагъа дегерли олмагъан, узун бир девир кечмедими?
2 Акъикъат шу ки, биз инсанны къарышыкъ бир нутфеден (эркек ве къадыннынъ тёлюнден) яраттыкъ; оны имтиан этейик дие, оны эшитиджи ве корюджи яптыкъ.
3 Шубесиз, биз онъа (догъру) ёлны косьтердик. Истер шукюр этиджи олсун, истер нанкорь.
4 Догърусы, биз кяфирлер ичюн зынджырлар, демир алкъалар ве алевли бир атеш азырладыкъ.
5 Эйилер исе, каафуур къошулгъан бир къадеден (дженнет шарабы) ичерлер.
6 (Бу,) Аллаhнынъ сечильмиш къулларынынъ ичкенлери ве акъкъанда акъкъан чокъракътыр.
7 О къуллар, шиддети эр ерге яйылгъан бир куньден къоркъаракъ, берген сёзлерини ерине кетирирлер.
8 Олар озь джанлары чеккенине рагъмен, емекни ёкъсулгъа, етимге ве эсирге ашатырлар.

(Аетнинъ «аляа hуббиhи» къысымына, «озь джанлары истегенине рагъмен» ерине «Аллаh севгисинен» манасы да бериле билир).

9 «Биз сизни Аллаh ризасы ичюн тоюрмакътамыз; сизден не бир къаршылыкъ, не де бир тешеккюр беклемектемиз».
10 «Биз четин ве белялы бир куньде Раббимизден (Онынъ азабына огърамакътан) къоркъармыз» (дерлер).
11 Иште, бу себептен, Аллаh оларны о куннинъ феналыгъындан къорчалар; (юзьлерине) парлакълыкъ, (гонъюллерине) севинч берир.
12 Сабыр эткенлерине къаршылыкъ оларгъа дженнетни ве (дженнетеки) ипеклерни лютф этер.
13 О арада курсилерге къурулгъан оларакъ булунырлар; не якъыджы сыджакъ корюлир о ерде, не де бузлатыджы сувукъ.
14 (Дженнет тереклерининъ) кольгелери узерлерине саркъар; къолайлыкънен къопарыла бильген мейвалары файдаланувларына такъдим этилир.
15-16 Янларында, кумюш савутлар ве буллюр къаделернен, кумюш беязлыгъында (буллюр киби) шеффаф таслар долашылыр ки, сакъийлер буны (дженнет шарабыны) белли ольчюге коре тайин ве такъдир этерлер.

(Тефсирджилер дженнет савутлары, тасларнынъ кумюш ве буллюрнен танытылувынынъ, садедже билинмегенни билингеннен анълатмакъ макъсадында япылгъан бир бенъзетюв олгъаныны ифаде этелер. Бунынъ киби, Абдуллах б. Аббас, «Дженнетеки ниметлернен дюньядакилер арасында исимлеринден башкъа бир бенъзерлик ёкътыр», деген).

17 Оларгъа о ерде бир тастан ичирилир ки, (бу шарапнынъ) къарышмасында зенджефиль (инбир) бардыр.
18 (Бу шарап) о ерде бир чокъракътандыр ки, ады Сельсебильдир.
19 О инсанларнынъ этрафында ойле олюмсиз генч недимлер долашыр ки, оларны корьгенинъде, этрафкъа сачылып-дагъылгъан инджилер дерсинъ.
20 Анги тарафкъа бакъсанъ бакъ, (йыгъыннен) нимет ве улу бир салтанат корерсинъ.
21 Узерлеринде ешиль ипектен индже ве къалын урбалар бардыр; кумюш билезликлер такъкъандырлар. Рабблери оларгъа тер-темиз бир ички ичирир.
22 (Оларгъа бойле денилир:) Бу, сиз ичюн бир мукяфаттыр. Сизинъ гъайретинъиз къаршылыгъыны булгъандыр.
23 (Ресулым!) Къур'анны санъа биз, эбет биз эндирдик.
24 Артыкъ Раббинънинъ укмине (боюн эгип) сабыр эт; олардан ич бир гунахкяргъа яхут ич бир нанкорьге боюн эгме.
25 Саба-акъшам Раббинънинъ адыны хатырла.
26 Гедженинъ бир къысмында Онъа седжде эт; гедженинъ узун бир болюминде де, Оны тесбих эт.

(Базы тефсирджилер беян эткенлерине коре, 25-нджи аетте саба, уйле ве экинди намазларына, 26-нджи аетнинъ ильк джумлесинде акъшам ве ятсы намазына, экинджи джумлесинде исе, Пейгъамбер Эфендимизге фарз олгъан техеджджут намазына ишарет этильген).

27 Бу инсанлар, чар-чабук кечкен дюньяны севмектелер де, оглериндеки четин бир кунни (ахиретни) итибаргъа алмамакъталар (быракъмакъталар).
28 Оларны биз яраттыкъ; оларнынъ яратылышыны сап-сагълам яптыкъ. Истегенимизде (оларны ёкъ этер) ерлерине бенъзегенлерини кетирирмиз.

(Аетнинъ сонъки къысмы бойле де анълашылгъандыр: «Эгер истесек, оларны эляк этермиз, айны беден сагълыгъында янъыдан яратырмыз». Бу манасынен ает ольдюргенден сонъ, текрар тирильтювнинъ, Аллаhнынъ къудрети дахилинде олгъаныны анълата).

29 Шубесиз ки, бу бир огюттир. Артыкъ истеген Раббисине бир ёл тутар.
30 Сизлер, анджакъ Раббинъизнинъ истемеси (изин бермеси) саесинде (бир шейни) истее билирсинъиз. Шубесиз, Аллаh эр шейни билиджи, икмет саибидир.
31 О, истегенини рахметине къавуштырыр. залымларге кельгенде, олар ичюн элем бериджи бир азап азырлагъандыр.