Сура 80: АБЕСЕ

Меккеде энген, 42 аеттир. Адыны, «юзюни экшитти, бурюштирди» манасындаки ильк келимесинден алгъан.
Бу суренинъ энюв себебинен багълы бойле бир адисе накъл этильген: Эфендимиз Велид, Умеййе б. Халеф, Утбе б. Рабия киби Къурейшнинъ илери кельгенлерине Ислямны анълаткъан бир вакъытта, корь Абдуллах б. Умму Мектум келип: «Я Ресулаллах! Аллаhнынъ санъа огреткенлеринден манъа да огрет», дей. О эснада Ресулуллах (с.а.) джевап бермей. Чюнки, Къурейшнинъ бу илери кельген кимселери, затен озьлерине айрыджа муамеле этильмесини истей эдилер. Эфендимиз оларны кедерлендирмек истемей. Абдуллах текрар сесленгенинен, элинде олмадан, юзю денъише. Бу эснада олар турып кетелер. Бираздан сонъ, бу аетлер келе. Ресулуллахнынъ базы арекетлерини тенъкит этмек ве оны тенбиелемек макъсадында кельген бу ве оларгъа бенъзеген аетлер, онынъ хакъ пейгъамбер олгъанына энъ буюк делильдир. Зира, ич кимсе озюни бу шекильде тенкъит этмез.

Бисмиляаhирраhмаанирраhиим (Рахман ве рахим олгъан Аллаhнынъ адынен).
1-4 (Пейгъамбер) корьнинъ онъа келюви себебинден, юзюни экшитти ве кери дёнди. (Ресулым! Онынъ алыны) санъа ким бильдирди! Бельки о темизленеджек, яхут огют аладжакъ да, о огют онъа файда береджек.
5-7 Озюни (санъа) мухтадж корьмегенге кельгенде, сен онъа ёнельмектесинъ. Албуки, онынъ темизленип, арынувындан сен месуль дегильсинъ.
8-10 Факъат чапышаракъ ве (Аллаhтан) къоркъаракъ санъа кельгеннен де меракъланмайсынъ.
11-16 Ёкъ! Шубесиз, булар (аетлер) дегерли ве ишанчлы кятиплернинъ эллеринен (язылып) тер-темиз къылынган, юдже макъамларгъа чыкъарылгъан мукъаддес саифелеринде (язылы) бир огюттир; истеген ондан (Къур'андан) огют алыр.
17 Къахр олсун о инсан! Не инкярджыдыр!
18 Аллаh оны неден яратты?
19 Бир нутфеден (спермадан) яратты да, онъа шекиль берди.
20 Сонъра онъа ёлуны къолайлаштырды.

(Ает, «Ана къарнындан чыкъмакъны къолайлаштырды» я да «Хайыр ве шерр ёлуны сечювини къолайлаштырды» шекиллеринде де анълатылгъан).

21 Сонъ онынъ джаныны алды ве къабирге сокъты.
22 Сонъ истеген бир вакътында оны янъыдан тирильтир.
23 Ёкъ! (Инсан) Аллаhнынъ эмир эткенини япмады.
24 Инсан ашагъанына бир бакъсын.
25-32 Ойле ки: Ягъмурлар ягъдырдыкъ. Сонъ топракъны козь-козь ярдыкъ да, о ерден осюмликлер, юзюм багълары, себзелер, зейтун ве хурма тереклерини, ири ве сыкъ терекли багъчалар, мейвалар ве чайырлар яраттыкъ. (Бутюн булар) сизни ве айванларынъызны файдаландырмакъ ичюндир.
33 Къулакъларны сагъыр этиджи о сес кельгенде,
34-36 Иште, о куню инсан къардашындан, анасындан, бабасындан, эшинден ве баласындан къачар.
37 О куню, эр кеснинъ озюнден етип артаджакъ бир дерди бардыр.
38-39 О куню бир такъым юзьлер парлакъ, кулер ве севинчлидир.
40-42 Кене о куню бир такъым юзьлерни де кедер саргъан, къасеветтен къап-къара кесильгендир. Иште, булар кяфирлердир, гунахкярлардыр.